Ιστορικό Ιερού Ναού

Τήν Ἱστορία τοῦ τόπου στόν ὁποῖο εἶναι ἐνταγμένη ἡ Ἐνορία τῆς Ἁγίας Μαρίνας τήν βρίσκουμε σέ ἱστορικές μαρτυρίες ἀρχαίων χρόνων. Βέβαια ψάχνοντας τά διάφορα ἱστορικά κείμενα δέν θά βροῦμε μιά ἱστορική περιγραφή τῆς Ἐκάλης καί αὐτό γιατί τόσο οἱ μυθολογικές καταγραφές, ὅσο καί οἱ ἱστορικές μαρτυρίες στρέφονται κυρίως στόν εὐρύτερο χῶρο τῆς Ἀττικῆς γῆς καί φυσικά στό ἐπίκεντρό της που εἶναι ἡ Ἀθήνα.

Ἡ Ἑκάλη ἀνήκει στό βορειανατολικό τμῆμα τῆς Ἀττικῆς. Εἶναι ριζωμένη στίς ὑπώρειες τῆς Πεντέλης, πού ἀποτελεῖ ἕνα ὀρεινό ὄγκο μαζί μέ τήν Πάρνηθα, τόν Ὑμηττό καί τό ὄρος Αἰγάλεω, τά φυσικά φρούρια, πού προφύλασσαν τό λεκανοπέδιο ἀπό τούς ποικίλους ἐπιδρομεῖς. Ἡ Πεντέλη ἀπό τήν ἀρχαιότητα ἐκτός ἀπό τά δάση της ἔδινε καί τό περίφημο πεντελικό μάρμαρο, μέ τό ὁποῖο οἱ περιώνυμοι γλύπτες τῆς ἀρχαιότητος στόλιζαν τό κλεινόν ἄστυ μέ τίς ἀπαράμιλλες συνθέσεις τους. Στούς δυτικούς, λοιπόν πρόποδες της βρίσκεται ἡ Ἑκάλη, ἕνας ἀπό τούς πιό ὄμορφους χώρους τῆς ἀττικῆς γῆς.

Ἡ Ἀττική, νά σημειώσουμε ἐδῶ, σάν χῶρος εἶναι ὁ πιό ὀνομαστός στό Ἑλλαδικό κορμό μέ πλουσιώτερη ἱστορική παράδοση. Ἐδῶ ἄς δοῦμε κάποια γενικά σημεῖα ὅπως αὐτά ἀναδύονται μέσα ἀπό τήν ἱστορική μνήμη.

Ἀπό τήν μυθολογία πληροφορούματε, ὅτι ὁ πρῶτος βασιλιάς τῆς Ἀττικῆς ἦταν ὁ Κέκροπας, ἕνα παράξενο πλάσμα πού ἀπό τή μέση καί κάτω ἦταν φίδι. Ὁ μῦθος πληροφορεῖ, ὅτι ἦταν "αὐτόχθων", φύτρωσε, δηλαδή ἀπό τή γῆ, ὅπως οἱ γίγαντες. Ὁ Κέκροπας ὀνόμασε την χώρα του Κεκροπία, πού πρίν ἀπ' αὐτόν ὀνομάζονταν Ἀκτή ἤ Ἀκτική, Ἀτθική καί τελικά Ἀττική.

Ἡ ὀνομασία πάλι τῆς Ἀττικῆς σύμφωνα μ' ἕναν ἄλλο μῦθο θεώρησε σάν πρῶτο της βασιλιά τόν Ἀκταῖο, τοῦ ὁποίου γαμβρός καί διάδοχος ἦταν ὁ Κέκροπας. Ὅταν βασίλευε ὁ Κέκροπας ἔγινε καί ἡ περιώνυμος ἀμφισβήτηση τῆς προστασίας τῆς χώρας ἀπό τούς θεούς Ποσειδώνα καί Ἀθηνᾶ. Τότε κατά τόν μῦθο οἱ θεοί θά ἀποφάσιζαν τόν προστάτη θεό, ἄλλη παράδοση τοῦ μύθου μιλεῖ, ὅτι ὁ Κέκροπας θά ἔκανε τήν τελική ἐκλογή, σύμφωνα μέ τά δῶρα πού θά πρόσφεραν στήν πόλη καί στήν εὐρύτερη περιοχή. Ὁ Ποσειδώνας μέ τήν τρίαινά του ἔσχισε τό βράχο πάνω στην Ἀκρόπολη καί ἀνεπήδησαν ἄφθονα νερά, στό Ἐρέχθειο φαινόταν αὐτό τό κτύπημα αὐτό, πού τό ὀνόμαζαν "Ἐρεχθηίς θάλασσα". Ἡ Ἀθηνᾶ χάρισε τό φύτρωμα τῆς πρώτης ἐλιάς, γνωστῆς μέ τό ὄνομα "κεκυφυῒας". Ἡ ἐλιά αὐτή φύτρωσε κοντά στό "Ἐρέχθειον Πανδρόσειον". Τελικά προτιμήθηκε τό δῶρο τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀποσύρει τό δῶρο του ὁ Ποσειδῶνας καί τά νερά νά εἶναι ἀπό τότε λιγοστά στό λεκανοπέδιο τῆς Ἀθήνας καί γενικότερα τῆς Ἀττικῆς.

Μέ τό ὄνομα Ἐκάλη ὑπῆρχε ἀρχαῖος δῆμος στόν εὐρύτερο χῶρο τῆς περιοχῆς τῆς Ἀττικῆς, καί σύμφωνα μέ κάποιους μελετητές χωροταξικά τοποθετεῖται στήν περιοχή τῶν Καλησίων. Ὁ δῆμος αὐτός ἀνῆκε στή λεγομένη Λεοντίδα φυλή, ἡ ὁποία ἦταν μιά ἀπό τίς δέκα φυλές τῆς Ἀττικῆς. Ἀργότερα τή βλέπουμε νά ἀνήκει στήν Πτολεμαῒδα. Πληροφορίες γιά τήν μυθική Ἐκάλη βρίσκουμε στόν Πλούταρχο, (Βίοι Παράλληλοι, Θησεύς), ἀλλά καί στό ἐπύλλιο τοῦ Καλλιμάχου Ἐκάλη. Ἀπ’ αὐτά πληροφορούμαστε, ὅτι ἡ Ἐκάλη ἦταν μιά ἡλικιωμένη γυναίκα, καλωσυνάτη ὅμως καί ἀρκετά φιλόξενη, πού κατοικοῦσε στήν περιοχή βόρεια, βορειοανατολικά τῆς Ἀθήνας.

Ὅταν ὁ Θησέας θέλησε νά στερεώσει τή βασιλική ἐξουσία του κερδίζοντας τή συμπάθεια τῶν Ἀθηναίων, σκέφτηκε, ὅτι αὐτό θά ἦταν ἐφικτό ἄν κατόρθωνε νά ἀπαλλάξει τήν γύρω περιοχή ἀπό κάποιο δεινό, πού ταλαιπωροῦσε τούς ὑπηκόους του. Τότε ἡ περιοχή βορειοανατολικά τῆς Ἀθήνας λεγόταν Τετράπολις. Τήν Τετράπολη τήν ἀπάρτιζαν οἱ οἰκισμοί τοῦ Μαραθῶνος, τοῦ Τρικορύνθου, τῆς Οἰνόης καί τοῦ Προβα-λίνθου, ἐκεῖ περιφερόταν ἕνας ἄγριος ταῦρος, ὁ Μαραθώνιος ταῦρος, πού προξενοῦσε ἀνυπολόγιστες καταστροφές στούς κήπους καί στίς φυτεῖες τῶν κατοίκων, ἐνῶ πολλοί ἄνθρωποι εἶχαν βρεῖ τραγικό θάνατο ἀπό τά κτυπήματα, πού προξενοῦσε μέ τά φοβερά κέρατά του. Ὁ Θησέας λοιπόν, θέλησε νά ἀπαλλάξει τήν περιοχή ἀπό αὐτή τήν ἀπειλή. Ὅταν ὅμως ξεκίνησε γιά τήν Τετράπολη μιά δυνατή βροχή τόν ἀναγκάζει νά ζητήσει καταφύγιο κάπου. Σέ λίγο μπροστά του προβάλλει ἕνα σπίτι στό ὁποῖο κατοικοῦσε μιά γυναίκα πού τήν ἔλεγαν Ἐκάλη, ἡ ὁποία καί δέχθηκε νά φιλοξενήσει καί νά περιποιηθεῖ τόν βρεγμένο Θησέα. Ἐκεῖνος τῆς εἶπε ποιός ὴταν καί τό λόγο τῆς παρουσίας του. Ὅταν πέρασε ἡ δυνατή μπόρα ἑτοιμάστηκε νά φύγει γιά τήν περιοχή τοῦ Μαραθῶνος. Ἐκείνη τόν ἀποχαιρέτησε λέγοντά του πώς θά προσευχηθεῖ στό Δία γιά νά νικήσει καί νά ἐπιτύχει τό σκοπό του, καί ἀκόμη θά τοῦ πρόσφερνε θυσία στούς Θεούς ὅσο θά διαρκοῦσε ἡ ἐπιχείρηση. Ὁ Θησέας τῆς ὑποσχέθηκε πώς στήν ἐπιστροφή θά περνοῦσε νά τήν ἐνημερώσει.

Πράγματι ὁ Θησέας συνέλαβε τόν ταῦρο καί τόν ἔδεσε ἀπό κέρατα γιά νά τόν ἐπιδείξει στούς Ἀθηναίους, ὥστε νά χαροῦν, πού ἀπαλλάχτηκαν ἀπό τόν ἄγριο ταῦρο. Στήν ἐπιστροφή του πράγματι πέρασε ἀπό τό φιλόξενο σπίτι τῆς γυναίκας. Ὅμως ἡ γυναίκα βρέθηκε νεκρή. Ὁ Θησέας παρά τή λύπη του κίνησε γιά τήν Ἀθήνα, σέρνοντας τόν ταῦρο. Μετά τήν ἐπίδειξή του στό λαό, τόν θυσίασε στόν Δελφίνιο Ἀπόλλωνα, καί κίνησε ξανά στό σπίτι τῆς νεκρῆς Ἐκάλης γιά νά τή θρηνήσει καί νά κάνει τίς νεκρικές σπονδές πού ἅρμοζαν στήν περίσταση.

Ἀργότερα πρός τιμήν της ἵδρυσε καινούργιο δῆμο, πού τόν ὀνόμασε Ἐκάλη, καί καθιέρωσε ἱερό πρός τιμή τοῦ Ἐκαλίου Διός (Ἔκαλον Δία), ὅπου καθιερώθηκε νά θυσιάζουν ὅλοι οἱ γειτονικοί δῆμοι τῆς τετραπόλεως, ἐνῶ καί ἄλλες γιορταστικές ἐκδηλώσεις καθιερώθηκαν καί τελοῦνταν στή διάρκεια τῆς γιορτῆς. Οἱ ἐκδηλώσεις αὐτές ὀνομάστηκαν «Ἐκαλήσια».

Ἡ συνάντηση τοῦ Θησέα μέ τήν Ἐκάλη στάθηκε ἀφορμή γιά πολλούς καλλιτέχνες νά διακοσμίσουν ἀγγεῖα καί διάφορες ἄλλες παραστάσεις.