Ἡ Εἰκόνα τῆς Παναγίας, πού ἔχει τήν ἰδιαίτερη εὐλογία νά φυλάσσεται στό Ναό μας δίνει τήν ἀφορμή γιά τά ἀναφερθοῦν πειληπτικά τά ἑξῆς:
Ὁ Ναός τῆς Ἐνορίας μας εἶναι Θεομητορικός· εἶναι δηλαδή καθαγιασμένος στό Πρόσωπο τῆς Παναγίας καί μάλιστα στήν Κοίμηση της. Εἶναι γιά ὅλους τούς κατοίκους τῆς Ἐκάλης τιμή ἡ παρουσία τῆς Εἰκόνος τῆς Παναγίας τῆς Ὁδηγήτριας, τῆς ἐπωνομαζομένης «Ἐκαλιώτισσας».
Στήν πατρίδα μας, ἀλλά καί σ’ ὁλοκληρη τήν Ὀρθοδοξία ὑπάρχουν ἀμέτρητες εἰκόνες, πού κάθε μιά ἔχει τή δική της ἱστορία. Ἐδῶ στό τόπο μας, στήν Ἐκάλη, ἔχουμε τήν ἰδιαίτερη εὐλογία νά φυλάσσουμε πολύτιμο θησαυρό μας, μιά ἀπό τίς ἄπειρες εἰκόνες της.
Τήν εἰκόνα αὐτή τήν ἔφεραν οἱ ξερριζωμένοι ἀδελφοί μας ἀπό τή μαρτυρική γῆ τῆς Ἰωνίας, τό 1922, καί μέσα ἀπό πολλές περιπέτειες ἔφθασε στήν ἀγκαλιά τῆς Ἐκάλης στό Ναό τῆς Ἁγίας Μαρίνας, ὅπου μετά τήν ἀνακαίνιση του (2001-2004) στολίζει στό σχετικό εἰκονοστάσι, στό ἀριστερό, ὅπως βλέπουμε, τμῆμα τοῦ νέου τέμπλου.
Ἡ Εἰκόνα τῆς Ἑκαλιώτισσας, ὅπως ὅλα δείχνουν, ἀνήκει στόν εἰκονογραφικό κύκλο τῆς Ὁδηγήτριας καί σύμφωνα μέ τήν γραφή της εἶναι ἀντίγραφο μιᾶς ἐκ τῶν δυό εἰκόνων, πού βρίσκονται στόν Ἅγιο Ὄρος, ἡ μιά στήν Ἱερά Μονή τῆς Μεγίστης Λαύρας καί ἡ ἄλλη στό τέμπλο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων. Καί οἱ δυό αὐτές εἰκόνες εἶναι ἔργα τοῦ Θεοφάνους τοῦ Κρητός (16ος αἰ.).
Τήν εἰκόνα αὐτή τῆς Παναγίας μας τήν τιμοῦμε ἰδιαίτερα κατά τό Σάββατο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου καί αὐτό γιατί ἡ Ἑκαλιώτισσα ἀνήκει ὅπως προαναφέρθηκε στόν εἰκονογραφικό κύκλο τῆς Ὁδηγήτριας. Καί ἱστορικά γνωρίζουμε ὅτι ὁ ὕμνος αὐτός συνδέθηκε ἱστορικά μέ τή σωτηρία τῆς Βασιλίδος τῶν Πόλεων. Στά χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος Ἡρακλείου κινδύνευσε ἡ Πόλη ἀπό τήν πολικιορκία τῶν ὀρδῶν τῶν Ἀβάρων. Ὁ αὐτοκράτορας μέ τό στρατό ἀπουσίαζε, εἶχε ἐκστρατεύσει κατά τῶν Περσῶν γιά τήν ἀνάκτηση τοῦ κλαπέντος Τιμίου Ξύλου. Ἡ καταστροφή τῶν πλοιαρίων τῶν πολιορκητῶν ἀπό ἀπρόσμενη θεομηνία στίς 8 Αὐγούστου 626 θεωρήθηκε ὡς ἐπέμβαση τῆς Θεομήτορος, τῆς ὁποίας τήν ἁγία εἰκόνα, τήν Ὁδηγήτρια, περιέφερε ὁ Πατριάρχης γιά ἐμψύχωση τῶν λιγοστῶν ὑπερασπιστῶν. Ἡ ἀποχώρηση τῶν Ἀβάρων ἔδωσε τή θέση της σέ εὐχαριστήρια δέηση πρός τήν προστάτιδα τῆς Πόλεως. Στό Ναό τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν ψάλθηκε ὁ Ὕμνος «ὀρθοστάδην» καί ἀπό τότε ὀνομάστηκε καί «Ἀκάθιστος Ὕμνος». Τότε κατά τούς εἰδικούς σέ ὑμνογραφικά θέματα, στήν ψαλμωδία τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου ψάλθηκε γιά πρώτη φορά τό γνωστό σ’ ὅλους μας τροπάριο «Τῇ Ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τά νικητήρια...».
Ἡ ψαλμωδία τοῦ Ὕμνου αὐτοῦ πού σταδιακά ἐπικράτησε καί ἔγινε πιά γνωστός σάν ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος ψαλλόταν στούς Ναούς τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀρχικά καί ὕστερα ἐπεκτάθηκε σ’ ὁλόκληρη τήν Αὐτοκρατορία καί συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Ἀπολυτίκιον Παναγίας «Ἐκαλιώτισσας»
Ἦχος Α' Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τήν σεπτήν σου εἰκόνα Θεοτόκε Πανάχραντε, ἡ Ἐκάλη κατέχει ὥσπερ θεῖον θησαύρισμα, τιμῷσα δέ αὐτήν πανευκλεῶς, ὡς σέμνωμα τῆς δόξης σου λαμπρόν, ἐξ αὐτῆς γάρ ἀναβλύζουσι δωρεαί, τοῖς πόθῳ ἐκβοῶσί σοι·
δόξα τοῖς σοῖς χαρίσμασιν Ἁγνή·
δόξα τοῖς θαυμασίοις σου·
δόξα τῇ πρός ἡμᾶς πλουσίᾳ προνοίᾳ σου Ἄχραντε.
ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ
Τούς τῇ σῇ εἰκόνι τῇ ἱερᾷ, Μῆτερ Θεοτόκε, προσιόντας πανευλαβῶς, ῥύου πάσης βλάβης, ὡς τοῦ ἐλέους βρύσις, καί πλήρου εὐφροσύνης, ὦ Ἐκαλιώτισσα.